تعریف صاعقه گیر
صاعقه گیرها (واحدهای جذب)تجهیزاتی هستند که مطابق با استاندادردهای روز دنیا جهت حفاظت جلد خارجی ساختمانها ، تاسیسات ، دکلها ، فضاهای باز و... در برابر ضربه مستقیم صاعقه و جلوگیری از تخریب فیزیکی و آتش سوزی ناشی از ضربه مستقیم صاعقه کاربرد دارند.
انواع صاعقه گیرها
صاعقه گیرها بسته به نوع عملکرد به دو دسته تقسیم میشوند
الف) صاعقه گیرهای پسیو (غیر فعال)
صاعقه گیرهای پسیو، مجموعه حفاظتی است، مبتنی بر استفاده از میله های برقگیر (صاعقه گیر) ساده و روش قفس فارادی که براساس استاندارد بین المللی IEC و تئوری گوی غلطان و زاویه حفاظتی، حفاظت جلد خارجی ساختمان را تامین میکند. صاعقه گیرهای (برقگیرهای) ساده مسی، مسی با پوشش آب کرم، استنلس استیل، گالوانیزه با طول و قطرهای مختلف، انواع بست و کلمپ و هادیهای ارتباطی و نزولی با جنس و مقاطع مختلف در این روش کاربرد دارد.
ب) صاعقه گیرهای اکتیو (فعال)
صاعقه گیرهای اکتیو ، مجموعه حفاظتی است مبتنی بر استفاده از صاعقه گیرهای یونیزه کننده هوا (E.S.E.: EARLY STREAMER EMMISION AIR TERMINAL ) در راستای ایجاد محیطی یونیزه در اطراف محل نصب صاعقه گیر فعال جهت جذب ضربه مستقیم صاعقه و هدایت آن به سمت سیستم زمین اینگونه صاعقه گیرها با نام صاعقه گیرهای الکترونیکی در بازار شناخته میشوند و نحوه طراحی و عملکرد آنها بر اساس استاندارد NFC17-102 فرانسه میباشد.
بسته به چگونگی انجام عملیات یونیزاسیون این گونه صاعقه گیرها به دسته های مختلف تقسیم میشوند ، از قبیل:
بسته به چگونگی انجام عملیات یونیزاسیون این گونه صاعقه گیرها به دسته های مختلف تقسیم میشوند، از قبیل:
صاعقه گیر الکترونیکی خازنی
اینگونه صاعقه گیرها با ذخیره سازی بارهای الکتریکی موجود در فضا در خازنهای داخلی خود و سپس تخلیه آنها در زمان وقوع صاعقه باعث یونیزه شدن هوا میشوند و بهترین نوع صاعقه گیرهای موجود در بازار ایران هستند از قبیل صاعقه گیر های ساخت شرکت INDELEC
صاعقه گیر اتمی
اینگونه صاعقه گیرها در گذشته کاربرد داشت و بر اساس ارتعاشات اتم های رادیو اکتیو (مثل اتم سزیم ) عملیات یونیزاسیون هوا را انجام میداد ولی امروزه به علت اثرات زیست محیطی استفاده از این صاعقه گیرها ممنوع شده است.
صاعقه گیر بادی یا پیزو الکتریک
این صاعقه گیرها بر اساس ارتعاشات یک سلول پیزوالکتریک که با انرژی باد مرتعش خواهد شد، هوا را یونیزه میکند به علت وابستگی این صاعقه گیر فعال به انرژی باد ، نمیتوان به عملکرد آن مطمئن بود.
صاعقه گیر خورشیدی
این صاعقه گیرها با ذخیره انرژی نورانی خورشید در خود و سپس تبدیل آن به الکتریسیته ساکن موجب یونیزه شدن هوا میشوند و عملکرد آنها برای یونیزه کردن هوا قابل اطمینان نیست چرا که به انرژی نورانی خورشید وابسته است.
صاعقه گیر تابلویی
صاعقه گیرهای تابلویی (سرج ارسترها) جزء واحد های جذب طبقه بندی نمیشوند و برای حفاظت تجهیزات الکترونیکی حساس در برابر اثرات ثانویه ناشی از صاعقه و در تابلوهای توزیع انرژی کاربرد دارند.
کاربردهای مختلف صاعقه گیر
صاعقه گیر به عنوان واحد جذب در ساختمانها و تاسیسات مختلف کاربرد دارد و وظیفه آن حفاظت ساختمانها و تاسیسات در برابر ضربه مستقیم صاعقه است تا آسیب فیزیکی به ساختمان و تاسیسات وارد نشده و در آنها آتش سوزی ناشی از برخورد صاعقه ایجاد نگردد. برخی از کاربریهای صاعقه گیر به شرح زیر است:
-
صاعقه گیرجهت حفاظت ساختمان ها
-
صاعقه گیر جهت حفاظت دکل مخابراتی
-
صاعقه گیر جهت حفاظت آپارتمان
-
صاعقه گیر جهت نصب روی برج
-
صاعقه گیر جهت نصب روی برج نوری
-
صاعقه گیر جهت حفاظت نیروگاه خورشیدی
-
صاعقه گیر دکل مهاری
-
صاعقه گیر برای حفاظت دوربین مداربسته
-
صاعقه گیر بررای حفاظت سوله
-
صاعقه گیر جهت حفاظت مخازن سوخت
-
صاعقه گیر جهت حفاظت مخازن نفت
-
صاعقه گیر تاور کرین
-
صاعقه گیر تاورکرین
-
صاعقه گیر جهت حفاظت ایستگاه مترو
-
صاعقه گیر جهت حفاظت تجهیزات هوانوردی
-
صاعقه گیر جهت حفاظت تجهیزات هواشناسی
-
صاعقه گیر استادیومهای ورزشی و زمین گلف
-
صاعقه گیر جهت حفاظت انبارهای روباز
شرکت های تامین‌کننده و برندهای مختلف صاعقه گیر
شرکت اسپاک به نمایندگی انحصاری از طرف شرکت INDELEC فرانسه و LIVA GRUP ترکیه تامین کننده صاعقه گیرهای مدل PREVECTRON3 و PRIME R فرانسه و ACTIV PARATONER ترکیه میباشد.
صاعقه گیر لیوا - LIVA
شرکت اسپاک به نمایندگی انحصاری از طرف شرکت لیوا ترکیه تامین کننده این مدل صاعقه گیر میباشد.
صاعقه گیر ایندلک - INDELEC
شرکت اسپاک نماینده انحصاری صاعقه گیرهای فعال ساخت شرکت ایندلک (شرکت INDELEC) در ایران میباشد.
صاعقه گیر پرایمر - PRIMER
شرکت اسپاک نمایندگی انحصاری شرکت PRIMER فرانسه تامین کننده این مدل صاعقه گیر فعال در بازار ایران میباشد.
شاید مقاله « کاهنده مقاومت خاک » هم برای شما جذاب باشد!
تجهیزات و لوازم صاعقه گیر
لوازم مورد نیاز برای اجرای سیستم صاعقه گیر الکترونیکی فعال علاوه بر دستگاه صاعقه گیر شامل ملزوماتی به شرح زیر میباشد.
صاعقه گیر یا آنتن صاعقه گیر:
همان دستگاه صاعقه گیر است که بر اساس میزان شعاع حفاظتی درخواستی ، سطح حفاظت و برند مورد نظر خریدار انتخاب خواهد شد.
تستر صاعقه گیر:
جهت اطمینان از صحت عملکرد صاعقه گیر از تستر صاعقه گیر استفاده میشود. این مورد جزء ضروریات نصب صاعقه گیر نیست.(اختیاری)
چراغ هشدار دهنده سیستم صاعقه گیر:
جهت ساختمان های بلند مرتبه می توان در یک متری زیر دستگاه صاعقه گیر از چراغ هشدار دهنده چشمک زن استفاده نمود.
سیستم ارت و یا سیستم زمین صاعقه گیر:
هر صاعقه گیر الکترونیکی فعال بر اساس استاندارد NFC17-102 نیاز به یک یا دو مجموعه الکترود زمین (چاه ارت) اختصاصی خود است که پس از اجرا و حصول مقاومت زیر 10 اهم میبایست به شبکه ارتینگ کل مجموعه متصل گردد.
هادی نزولی یا کابل صاعقه گیر:
جهت اتصال دستگاه صاعقه گیر به الکترود زمین صاعقه گیر و هدایت جریان ناشی از برخورد صاعقه با صاعقه گیر میبایست از از هادی نزولی استفاده شود که براساس استاندارد NFC17-102 این هادی میبایست از مقاطع بدون روکش مسی ، استنلس استیل، الومینیومی و... اختیار گردد.
نقطه تست صاعقه گیر:
محلی در نزدیکی سطح زمین (2 متری سطح زمین ) که هادی نزولی وارد آن میشود. این نقطه محل نصب یک مجموعه ارت سوییچ است که در زمان تست سیستم صاعقه گیر و الکنرود ارت مربوبه آن، هادی نزولی صاعقه گیر را از الکترود زمین صاعقه گیر جدا میکند.
شمارنده یا کانتر صاعقه گیر:
جهت شمارش تعداد ضربات صاعقه اصابت شده به صاعقه گیر منصوب در هر مجموعه ای میتوان در مسیر هادی نزولی صاعقه گیر شمارنده تعداد ضربات صاعقه را نصب نمود. این مورد جزء ضروریات نصب صاعقه گیر نیست و بنا به درخواست خریدار قابل عرضه خواهد بود.
پایه نصب 5 متری صاعقه گیر:
بهترین شعاع حفاظتی هر دستگاه صاعقه گیر بر روی پایه نصب 5 متری حاصل میگردد به طوریکه در صورت کاهش ارتفاع شعاع حفاظتی صاعقه گیر به شدت افت میکند و در صورت افزایش ارتفاع ، شعاع حفاظتی صاعقه گیر چندان افزایشی نخواهد یافت.
تکیه گاه نصب صاعقه گیر:
تکیه گاهی که در بام ساختمان نصب میگردد تا نگهدارنده ی پایه 5 متری باشد .این تکیه گاه متناسب با محل نصب صاعقه گیر ساخته خواهد شد. عموما زمانی از براکت میله به دیوار استفاده می گردد که امکان نصب میله ساده صاعقه گیر بر روی سطح صاف بام نباشد.
پارامترهای تعیین قیمت و هزینه صاعقه گیر
قیمت هر دستگاه صاعقه گیر به عوامل متعددی وابسته است: از آنجا که این تجهیز وارداتی میباشد لذا تغییرات قیمت ارز و تعرفه های گمرکی در تعیین قیمت موثرند، از طرف دیگر نوع برند انتخابی خریدار در تعیین قیمت اثرگذار است به طوریکه صاعقه گیرهای ساخت اروپای غربی نسبتا گرانتر از مدلهایی است که در ترکیه تولید میشود.
مدل صاعقه گیر انتخابی و میزان شعاع حفاظتی صاعقه گیر و سطح حفاظتی انتخابی خریدار نیز در تعیین قیمت صاعقه گیر موثر است به طوریکه با افزایش شعاع حفاظتی درخواستی خریدار، قیمت صاعقه گیرافزایش پیدا میکند. از طرف دیگر مشخصات معماری سازه از قبیل طول و عرض و ارتفاع سازه نیز در انتخاب مدل صاعقه گیر و مقدار ملزومات مورد نیاز برای نصب صاعقه گیر موثر است که این مورد دقیقا روی قیمت تمام شده خرید سیستم صاعقه گیر موثر خواهد بود.
گستره ارائه خدمات و تامین قطعات (نمایندگی صاعقه گیر): شرکت اسپاک در شهرستانها دارای نمایندگی فروش صاعقه گیر نمیباشد و خود راسا نسبت به فروشو نصب صاعقه گیر در شهرستانها اقدام مینماید.
کشورهای اصلی تولید کننده صاعقه گیر: بیشتر صاعقه گیرهای الکترونیکی موجود در بازاز ایران ساخت کشورهای فرانسه، اسپانیا و ترکیه میباشد، با توجه به استانداردهای سخت گیرانه ی کشور آلمان ،صاعقه گیرهای فعال در این کشور تولید نمیشود. هنوز برند صاعقه گیر معتبر ایرانی که بتواند کلیه ی تستهای مطرح شده در استاندارد را با موفقیت پشت سر بگذارد، در بازار ایران موجود نیست.
- صاعقه گیر فرانسوی (صاعقه گیر فرانسه)
- صاعقه گیر آلمانی
- صاعقه گیر ایرانی (صاعقه گیر تولید داخل)
- صاعقه گیر چینی
- صاعقه گیر ترکی (صاعقه گیر ترکیه‌ای)
اطلاعات مفید پیرامون صاعقه گیر
پلان یا نقشه داخلی صاعقه گیر: به علت جلوگیری از کپی کردن محصولات ، شرکتهای سازنده دستگاه صاعقه گیر نقشه داخلی ساخت صاعقه گیرها را ارائه نمیکنند.
پیمانکار نصب صاعقه گیر: شرکتهای تامین کننده سیستم صاعقه گیر توانایی نصب سیستم را دارند.
صاعقه گیر در مبحث 13و نظام مهندسی: مطابق بند 4-2-9 شیوه نامه اجرایی نظارت بر طراحی و اجرای استاندارد تاسیسات برق اماکن که بر اساس مباحث مقررات ملی ساختمان و مقررات اجرایی وزارت نیرو و به صورت تفاهم نامه سه جانبه بین وزارت راه و شهرسازی ، سازمان نظام مهندسی ساختمان و وزارت نیرو تهیه شده است ،ساختمانهای با ارتفاع 24متر و بیشتر ، مشمول نصب سیستم صاعقه گیر میباشند. با این حال ، مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان ، الزامات صاعقه گیر ساختمانها را در بر نمیگیرد و برای آن باید به استانداردهای IEC62305 و NFC17-102 مراجعه شود.
ضوابط طراحی و نصب صاعقه گیر: طراحی و نصب سیستم صاعقه گیر میبایست مبتنی بر استاندارد NFC17-102 باشد.
عملکرد صاعقه گیر: صاعقه گیرها با انجام عملیات یونیزاسیون هوای پیرامون خود ، مسیری ترجیحی برای هدایت و جذب ضربه اصلی صاعقه فراهم کرده و سپس جریان ناشی از صاعقه را به کمک هادی نزولی خود به سیستم ارتینگ مجموعه منتقل مینمایند. نحوه ی انجام عملیات یونیزاسیون هوا در هر صاعقه گیر نسبت به صاعقه گیر دیگر متفاوت است برخی با استفاده از شارژ و دشارژ خازنهای داخلی و برخی با استفاده از سلولهای پیزوالکتریک و برخی با تکنولوژی های دیگر این فرآیند را انجام میدهند.
دوره های آموزشی صاعقه گیر: شرکت اسپاک در طول دوران حضور خود در مبحث سیستم حفاظت در برابر صاعقه اقدام به برگزاری سمینارهای آموزشی متععدی نموده است. این سمینارها در برگیرنده ی صاعقه گیرهای پسیو و اکتیو ، سیستمهای ارتینگ و مبحث حفاظت تجهیزات الکترونیکی در برابر فراتاخت های ولتاژ (SURGE PROTECTION) بوده است، این شرکت آمادگی برگزاری سمینارها و کلاسهای آموزشی از این دست را بنا به درخواست کارفرمایان محترم دارد.
خدمات قابل ارائه روی صاعقه گیر: طراحی ارتینگ و صاعقه گیر های پسیو و اکتیو ( صاعقه گیرهای الکترونیکی) شرکت اسپاک به واسطه تجربه و تخصص در زمینه طراحی سیستم ارتینگ و صاعقه گیر بر اساس استانداردهای IEC و NFC آماده خدمت رسانی به کارفرمایان محترم میباشد.
خدمات نصب صاعقه گیر: شرکت اسپاک در صورت طراحی سیستم و تامین اقلام ارتینگ و صاعقه گیر توانایی نصب و اجرا را دارد.
شاید مقاله « خمیر آب بندی R410 » هم برای شما جذاب باشد!