شبکه گازرسانی یکی از شاخه های اصلی صنعت جهانی است.
فرآیندهای بسیار پیچیده ای از مرحله اکتشاف گاز تا زمان توزیع و استفاده از آن طی میشوند. تمامی فرآیندها توسط
تاسیسات و سیستم های الکترونیکی هوشمند، مانیتور و کنترل میشوند. هرچندکه با توجه به توزیع گسترده و مکان
جغرافیایی، ممکن است کارکرد بدون ایراد خطوط لوله، تجهیزات ذخیره سازی گاز طبیعی، کنترل فشارگاز و سیستم های
کنترل و اندازه گیری مدرن، همواره توسط ضربات صاعقه و تداخلات الکترومغناطیسی تهدید شوند. خرابی های ناشی از
صاعقه و هزینه های مربوط به تعمیر، با اجرای سیستم های حفاظت در برابر صاعقه و فراتاخت (Surge) بطور قابل
توجهی، کاهش خواهد یافت.

ترمینال گاز مایع طبیعی (LNG)

LNG برتری ویژه ای نسبت به گاز طبیعی دارد که در انتقال و ذخیره سازی بسیار مهم بوده و در کاهش حجم و مقدار
اثری قابل توجه دارد.
برای مسیرهای طولانی، انتقال از طریق مخازن LNG جایگزین مناسبی برای خطوط لوله ساحلی و دریایی میباشد.
بنابراین مخازن LNG در سال های اخیر اهمیتی بسیار یافته اند.
کارخانه های پیچیده و گران قیمتی برای تبدیل گاز طبیعی به گاز طبیعی مایع، جهت ذخیره و بارگیری گاز مایع مورد
نیاز است. بنابراین حفاظت این مخازن از آسیب های ناشی از “صاعقه” در ترمینال های LNG ، از نقطه نظر مالی کاملا
توجیه پذیر است.

ایستگاه های کمپرسور

ایستگاه های کمپرسور گاز طبیعی، امکان انتقال مداوم گاز طبیعی از محل اکتشاف تا استفاده نهایی از آن را فراهم میکنند. جهت انتقال گاز طبیعی به مصرف کننده ها، گاز با فشار 100بار به سیستم خط لوله تغذیه میشود.
بدلیل افت جریان، فشار در خط لوله با افزایش فاصله از نقطه تغذیه، کاهش مییابد و به همین خاطر به ایستگاه های
افزایش و کاهش فشارگاز نیاز است.
چنانچه ایستگاه کمپرسور به علت ضربه های صاعقه، خصوصا در طول زمان پیک مصرف، از کارافتد، ممکن است تداوم
در تامین گاز طبیعی نتواند تضمین شود.
جهت کاهش قابل توجه احتمال خطا و آسیب، طراحی و اجرای سیستم حفاظت خارجی و داخلی در برابر صاعقه الزامی
است و عمدتا حفاظت اشخاص، حفاظت در برابر آتشسوزی و انفجار و حفاظت سیستم های الکترونیکی را در بر دارد.

تاسیسات مخازن زیرزمینی ذخیره سازی گاز

ذخیره گاز طبیعی، به هنگام تغییرات فصلی آب و هوا، فرصت جبران تقاضا و جلوگیری از تنگناهای عرضه را فراهم
میکند. در بازار آزاد گاز، ایجاد تاسیسات و تجهیزات ذخیره سازی گاز جهت مبادله با گاز طبیعی استفاده میشوند، و
عمدتا زیر سطح زمین و در گودال های طبیعی یا مصنوعی و یا منافذ صخره ها ذخیره میشوند.
جهت اطمینان از اینکه جریان انرژی متوقف نشده است، این تجهیزات ذخیره سازی، به خصوص آن هایی که در بر روی
سطح زمین و در محدوده کارخانه ها قرار دارند، برای کارکرد مناسب تاسیسات ذخیره سازی گاز طبیعی، مثل کمپرسورها
و سیستم های رطوبتزدایی گازو همچنین تجهیزات مانیتورینگ و کنترل آن ها مورد نیاز بوده تا امکان تداوم عملیات و
دسترسی همیشگی را برآورده کنند.
تاسیسات ذخیره سازی گاز طبیعی، خصوصا ساختمان ها و بخش های روی سطح زمین که برای عملیات ذخیره گاز
طبیعی مورد نیاز هستند، در معرض برخورد ضربات مستقیم صاعقه قرار دارند و بنابراین اجرای سیستم حفاظت در برابر صاعقه و فراتاخت جهت جلوگیری از خطرات از کار افتادن تاسیسات، الزامی میباشد.
سیستم حفاظتی عمدتا شامل موارد زیر میباشد:
 سیستم حفاظت خارجی جهت جلوگیری از برخورد ضربه مستقیم صاعقه به ساختمان ها، خطوط لوله و بخش های کارخانه
 جلوگیری ازبروز جرقه و اشتعال در محیط انفجاری
 اجرای هم پتانسیل سازی و همبندی شبکه های زمین جهت جلوگیری از ایجاد اختلاف پتانسیل های احتمالی
 نصب ارسترهای حفاظتی (SPDs) مناسب جهت مهار جریان های صاعقه و فراتاخت های (surge) القایی به تجهیزات کنترل و مانیتورینگ

سیستم های اندازه گیری و کنترل فشار گاز

سیستم های اندازه گیری و کنترل فشار گاز، از منابع تغذیه محسوب میشوند، که در اروپا موضوع دستورالعمل های
EC/67/2004 و EC/92/1999 بوده و به استانداردها و مقررات محلی وارد شده اند.
یکی از مهمترین کاربردهای سیستم های اندازه گیری و کنترل فشار گاز ، کنترل و محاسبه حجم گاز است که یکی از
جنبه های اقتصادی مهم برای اپراتورها میباشد.
در مقایسه با تجهیزات رایج قدیمی، سیستم های الکترونیکی جدید، ایمنی کمی در برابر اضافه ولتاژهای گذرا دارند.
علاوه بر این، شرایط ساختار سیستم هایی که جهت نصب در فضای باز طراحی شده اند و توزیع گسترده تجهیزات و
کنترلرها در مناطق وسیعی در سایت، خطرات ناشی از تخلیه جریان صاعقه و فراتاخت ها (Surges) را افزایش میدهد.
چنانچه سیستم حفاظت در برابر صاعقه و فراتاخت طراحی و اجرا نشود، امکان از کار افتادن بخشی از تجهیزات اندازه گیری و یا حتی در بدترین شرایط کل سیستم، تهدیدی جدی میباشد بطوریکه هزینه عیب یابی و همچنین بازسازی این سیستم ها بسیار بالا بوده و سرمایه زیادی صرف این موضوع خواهد شد.
جهت جلوگیری از صدمات ناشی از برخورد صاعقه و همچنین افزایش ایمنی سیستم های کنترل و اندازه گیری فشار گاز،
اجرای سیستم حفاظت خارجی و داخلی در برابر صاعقه الزامی میباشد.

ایستگاه های سوخت LPG و CNG

اپراتورهای ایستگاه های سوخت LPG و CNG باید مطمئن شوند که کارکنان، مصرف کننده ها و عابران پیاده در برابر
خطرات آتشسوزی و انفجار در امانند. با توجه به مشخصات اینگونه ایستگاه ها و ویژگی های فنی مخازن، خطرات
متفاوتی آن ها را تهدید میکنند.
در تمام دنیا قوانین و مقررات مختلف جهت ایمنی ایستگاه های LPG و CNG تدوین شده اند.
مقررات زیر جهت طراحی، نصب، تعمیر و نگهداری و عملکرد ایستگاه های سوخت تنظیم شده اند:
 مقررات احداث ساختمان
 قوانین ایمنی و سالمت حرفه ای
 قوانین فنی برای ایمنی موثر
محاسبات خطر مطابق استاندارد 2-62305 EN/IEC ، جهت تشخیص میزان خطر برخورد صاعقه و تعیین میزان
حفاظت مناسب و مورد نیاز، میبایست انجام شود تا بتوان با اجرای راهکارهای حفاظتی زیر خطر را به میزان قابل
قبولی کاهش داد:
 سیستم حفاظت خارجی در برابر صاعقه
 سیستم حفاظت در برابر فراتاخت (Surge)
 سیستم اعلام و اطفاء حریق

سیستم های حفاظت کاتدیک

خطوط لوله مدفون شده، سرمایه ای ارزشمند با طول عمر بالا هستند. برای جلوگیری از خوردگی این خطوط، اجرای
حفاظت فعال و غیرفعال در برابر خوردگی الزامی است.
کوچکترین نقصی در پوشش خط لوله باعث خوردگی موضعی آن شده و منجر به نشتی میشود بطوریکه آسیب جدی به محیط و مواد موجود را در بر دارد.
یکی از راه های جلوگیری از خوردگی خط لوله، حفاظت کاتدیک از طریق تزریق جریان است. در این فرآیند رکتیفایر
حفاظت کاتدیک، جریان مناسب برای حفاظت را تولید میکند که از طریق آندهای جریان به سمت زمین هدایت میشود.
کاتد در خط لوله قرارداده میشود و بنابراین جریان حفاظتی جاری شده از آند از طریق زمین به محل نقص میرسد.
برای مانیتور کردن اثر سیستم حفاظت کاتدیک، پتانسیل از طریق الکترودهای مرجع دائمی در نقطه اندازه گیری، بدست
می آید.
با توجه به محدوده های وسیع خطوط لوله و اتصال گالوانیکی آن ها به رکتیفایر حفاظت کاتدیک، اجرای سیستم حفاظت در برابر صاعقه و فراتاخت (Surge) جهت جلوگیری از خرابی رکتیفایر الزامی است.